Δάνεια σε ελβετικό φράγκο και αποτέλεσμα της δικαστικής αναγνώρισης της καταχρηστικότητας του σχετικού όρου περί συναλλαγματικής ισοτιμίας

Η δικαστική αναγνώριση της καταχρηστικότητας όρου ή  όρων μιας τραπεζικής δανειακής συμβάσεως δύναται υπό περιστάσεις να οδηγήσει ακόμα και σε ολική ακύρωση του δανείου. Μπορεί ωστόσο να έχει ως αποτέλεσμα και την ακύρωση του συγκεκριμένου όρου ή όρων, χωρίς να θίγεται κατά τα λοιπά το κύρος της συμφωνίας.

Σχετική με το θέμα είναι η πρόσφατη απόφαση του Δικαστηρίου της ΕΕ στην υπόθεση C-932/19 (OTP Jelzálogbank κ.λπ.), όπου κρίθηκε ότι η εθνική νομοθεσία η οποία απαγορεύει την ακύρωση δανειακής συμβάσεως συνομολογηθείσας σε ξένο νόμισμα για τον λόγο ότι περιλαμβάνει καταχρηστική ρήτρα περί της διαφοράς της συναλλαγματικής ισοτιμίας είναι καταρχήν συμβατή με το δίκαιο της Ένωσης.

Η εν λόγω νομοθεσία είναι συμβατή με το ενωσιακό δίκαιο, εφόσον καθιστά δυνατή την αποκατάσταση της νομικής και πραγματικής καταστάσεως στην οποία θα τελούσε ο καταναλωτής αν δεν υπήρχε η καταχρηστική ρήτρα, ακόμη και εάν η ακύρωση της συμβάσεως θα ήταν ευνοϊκότερη για τον καταναλωτή.

Σύμφωνα με το ιστορικό της υπόθεσης, το 2007, ένας καταναλωτής συνήψε με ουγγρικές τράπεζες δανειακές συμβάσεις συνομολογηθείσες σε ξένο νόμισμα. Στο πλαίσιο ένδικων διαφορών σε σχέση με τις εν λόγω συμβάσεις, ο καταναλωτής επικαλέσθηκε την ακυρότητά τους προβάλλοντας τον καταχρηστικό χαρακτήρα των ρητρών οι οποίες όριζαν ότι η συναλλαγματική ισοτιμία που ίσχυε κατά την εκταμίευση των δανείων, η οποία αντιστοιχούσε στην τιμή αγοράς του οικείου νομίσματος σε σχέση με το ουγγρικό φιορίνι (HUF), ήταν διαφορετική από εκείνη που ίσχυε για την αποπληρωμή των δανείων αυτών, η οποία απηχούσε την τιμή πωλήσεως του ουγγρικού φιορινιού. Επιληφθέν κατ’ έφεση των ως άνω διαφορών, το περιφερειακό εφετείο του Győr, Ουγγαρία διαπιστώνει, αφενός, ότι ο Ούγγρος νομοθέτης αντικατέστησε τις καταχρηστικές ρήτρες, όπως είναι οι προαναφερθείσες, με εθνική διάταξη παραπέμπουσα στην επίσημη συναλλαγματική ισοτιμία που καθορίζεται από την Εθνική Τράπεζα της Ουγγαρίας για το οικείο ξένο νόμισμα, όσον αφορά τόσο την εκταμίευση όσο και την αποπληρωμή. Αφετέρου, εκθέτει ότι η ουγγρική νομοθεσία δεν του επιτρέπει να ακυρώσει τις δανειακές συμβάσεις λόγω ακυρότητας των επίμαχων καταχρηστικών ρητρών, μολονότι παρόμοια λύση θα ήταν ευνοϊκότερη για τον καταναλωτή ο οποίος δεν θα επηρεαζόταν από την επέλευση του συμφυούς με τις επίμαχες δανειακές συμβάσεις συναλλαγματικού κινδύνου. Διατηρώντας επιφυλάξεις ως προς το κατά πόσον είναι συμβατή με την οδηγία περί καταχρηστικών ρητρών η λύση την οποία προέκρινε ο Ούγγρος νομοθέτης για την απάλειψη των καταχρηστικών ρητρών περί της διαφοράς της συναλλαγματικής ισοτιμίας από τις συνομολογηθείσες σε ξένο νόμισμα δανειακές συμβάσεις, το ουγγρικό δικαστήριο υπέβαλε σχετικό ερώτημα στο Δικαστήριο.

Με την απόφασή του, το Δικαστήριο υπενθυμίζει ότι η λύση την οποία προέκρινε ο Ούγγρος νομοθέτης ανταποκρίνεται στον επιδιωκόμενο από την οδηγία σκοπό της αποκαταστάσεως της ισορροπίας μεταξύ των συμβαλλομένων μερών και της κατ’ αρχήν διατηρήσεως σε ισχύ του συνόλου της συμβάσεως, αποφεύγοντας την εξ ολοκλήρου ακύρωση των συμβάσεων οι οποίες περιέχουν καταχρηστικές ρήτρες επηρεάζουσες την εκτέλεσή τους, όπως είναι αυτές περί της διαφοράς της συναλλαγματικής ισοτιμίας.

Περαιτέρω, η οδηγία δεν αντίκειται σε εθνική νομοθεσία η οποία εμποδίζει το επιληφθέν δικαστήριο να δεχθεί αίτημα περί ακυρώσεως δανειακής συμβάσεως λόγω του καταχρηστικού χαρακτήρα ρήτρας περί της διαφοράς της συναλλαγματικής ισοτιμίας, υπό την προϋπόθεση ότι διασφαλίζεται ότι η εν λόγω ρήτρα δεν δεσμεύει τον καταναλωτή. Ως εκ τούτου, η διαπίστωση του καταχρηστικού χαρακτήρα της ρήτρας αυτής πρέπει να καθιστά δυνατή την αποκατάσταση της νομικής και πραγματικής καταστάσεως στην οποία θα τελούσε ο καταναλωτής αν δεν υπήρχε η καταχρηστική ρήτρα, ιδίως διά της θεμελιώσεως δικαιώματος προς επιστροφή του οφέλους το οποίο αδικαιολογήτως αποκόμισε εις βάρος του ο επαγγελματίας βάσει της ρήτρας αυτής.

Το Δικαστήριο υπογραμμίζει ότι εναπόκειται στο ουγγρικό δικαστήριο να εξακριβώσει αν η εφαρμοστέα στη διαφορά της κύριας δίκης νομοθεσία καθιστά όντως δυνατή την αποκατάσταση της νομικής και πραγματικής καταστάσεως του καταναλωτή. Όσον αφορά το ζήτημα εάν το εθνικό δικαστήριο μπορεί, ή ακόμη και οφείλει, να δεχθεί το αίτημα του καταναλωτή για εξ ολοκλήρου ακύρωση της επίμαχης δανειακής συμβάσεως, αντί της ακυρώσεως μόνον της ρήτρας περί της διαφοράς της συναλλαγματικής ισοτιμίας και της αντικατάστασής της από εθνική διάταξη, το Δικαστήριο δίδει αρνητική απάντηση. Πράγματι, η οδηγία περί καταχρηστικών ρητρών δεν επιτρέπει στο επιληφθέν δικαστήριο να στηριχθεί μόνον στον ενδεχομένως ευνοϊκό για τον καταναλωτή χαρακτήρα της ακυρώσεως της επίμαχης συμβάσεως στο σύνολό της. Η δυνατότητα διατηρήσεως σε ισχύ μιας συμβάσεως της οποίας ορισμένες ρήτρες ακυρώθηκαν πρέπει να εξετάζεται κατ’ αρχήν, στο πλαίσιο της συγκεκριμένης καταστάσεως, βάσει των κριτηρίων που προβλέπει το εθνικό δίκαιο.

Ως εκ τούτου, συμφώνως προς το κριτήριο της αντικειμενικότητας το οποίο έχει προκρίνει το Δικαστήριο στη σχετική νομολογία του, δεν μπορεί η κατάσταση στην οποία τελεί ο ένας από τους συμβαλλόμενους να θεωρείται, στο εθνικό δίκαιο, ως το αποφασιστικό κριτήριο για τη μελλοντική τύχη της συμβάσεως. Ως εκ τούτου, η βούληση την οποία εκφράζει ο ενδιαφερόμενος καταναλωτής δεν μπορεί να υπερισχύσει κατά την εκτίμηση από τον εθνικό δικαστή του ζητήματος εάν η ουγγρική νομοθεσία καθιστά πράγματι δυνατή την αποκατάσταση της νομικής και πραγματικής καταστάσεως του καταναλωτή. Υπό τις συνθήκες αυτές, το Δικαστήριο επισημαίνει ότι η ουγγρική νομοθεσία, εφόσον επιτρέπει την αποκατάσταση της εν λόγω καταστάσεως, πρέπει να θεωρηθεί συμβατή με την οδηγία περί καταχρηστικών ρητρών. (curia.europa.eu/ photo: pixabay.com)

Για εξειδικευμένη νομική συμβουλή στο θέμα των δανείων σε ελβετικό φράγκο αλλά και κάθε ζήτημα τραπεζικού δικαίου επικοινωνήστε μαζί μας στο τηλ. +35722272360 και στο email : info@dplawcypus.com

Share:

More Posts

Get in Touch

Seeking legal, business or immigration solutions in Cyprus? Contact us for a consultation.

Contact Info