Της Σταύρης Κοσιάρη, ασκ.δικηγόρου σε Σ.Διονυσίου & Συνεργάτες ΔΕΠΕ
Το τελευταίο διάστημα, λόγω της παγκόσμιας εξάπλωσης του κορωνοϊού γίνεται στις ήδη υπάρχουσες συμβάσεις επίκληση στη ρήτρα περί ανωτέρας βίας. Η διαμορφωθείσα σε διαφορετικά πλαίσια πάγια νομολογία του Δικαστηρίου της ΕΕ έχει καταλήξει στο ότι η ανωτέρα βία αφορά ξένες προς τον επικαλούμενο την εν λόγω ρήτρα, ασυνήθεις και απρόβλεπτες περιστάσεις, οι συνέπειες των οποίων δεν θα μπορούσαν να αποφευχθούν ακόμη και αν είχε επιδειχθεί η δέουσα επιμέλεια.
Ωστόσο δημιουργείται εύλογα το ερώτημα, ποια η αντιμετώπιση του κορωνοϊού ως γεγονότος ανωτέρας βίας (άρα και απρόβλεπτου) σε μια σύμβαση η οποία συνάπτεται εν μέσω προειδοποιήσεων της παγκόσμιας κοινότητας για πλήγμα στις επιχειρήσεις λόγω του ιού καθώς και πώς αντιμετωπίζεται η πανδημία στις συμβάσεις που πρόκειται να συναφθούν τους επόμενους μήνες λαμβανομένης υπόψη και της πιθανότητας ο κορωνοϊός να επανεμφανισθεί.
Σημαντικό στοιχείο για να αποφανθούμε σχετικά είναι το κατά πόσο τα συμβαλλόμενα μέρη την στιγμή υπογραφής μιας σύμβασης μπορούν να προβλέψουν το συγκεκριμένο γεγονός (συνέπειες, τρόπο χειρισμού, επιπτώσεις που θα επιφέρει κλπ) αλλά και αν είναι δυνατό να βρουν εναλλακτικούς τρόπους εκπλήρωσης της σύμβασης τους.
Ως προς το ερώτημα αν η πανδημία του κορωνοιού και οι συνέπειες που αυτή επιφέρει μπορούν πλέον να προβλεφθούν, η απάντηση είναι θετική. Οι συνεχείς ενημερώσεις και οι μελλοντικές προβλέψεις περί του θέματος από παγκόσμια αναγνωρισμένους φορείς δημιουργούν αντικειμενική γνώση για το γεγονός.
Ως προς τις εναλλακτικές λύσεις εκπλήρωσης της σύμβασης, αυτές πρέπει να είναι ανάλογες των περιστάσεων, με άλλα λόγια ικανές να ανταπεξέλθουν (τουλάχιστον σε ικανοποιητικό βαθμό) στις ανάγκες της σύμβασης χωρίς χρονοτριβές και οικονομικές δυσχέρειες.
Συνοψίζοντας λοιπόν τα πιο πάνω, πιθανότατα για συμβάσεις που θα συνάπτονται στο αμέσως επόμενο διάστημα η ρήτρα της ανώτερης βίας δεν θα καλύπτει την πανδημία του κορωνοιού, καθώς το γεγονός έχει χάσει το στοιχείο του μη προβλέψιμου.
Φαίνεται λοιπόν η ανάγκη για πρόβλεψη ειδικής ρήτρας στα συμβόλαια η όποια θα αφορά στην περίπτωση της πανδημίας του κορονωιου και στις συνέπειες που αυτή επιφέρει στην οικονομική και εμπορική δραστηριότητα. Η ειδική αυτή ρήτρα πρέπει να προβλέπει πλάνο δράσης σε περίπτωση επηρεασμού της σύμβασης από το παραπάνω γεγονός (πχ εργασία από το σπίτι, καθυστερήσεις, αδυναμία μετακίνησης κλπ). Ενώ σε περίπτωση αδυναμίας αντιμετώπισης της κατάστασης που προκαλείται, πρέπει να αναφέρεται ποια είναι η ευθύνη των μερών αν υφίσταται, ποια η υποχρέωση τους και γενικότερα ποιές αλλαγές δύναται να γίνουν στους όρους της σύμβασης προς προστασία των συμφερόντων των συμβαλλόμενων μερών.
*Το παρόν άρθρο έχει μόνο ενημερωτικό χαρακτήρα. Για εξειδικευμένες συμβουλές ανά συγκεκριμένη περίπτωση επικοινωνήστε μαζί μας στο τηλ. +357 22 272 360 / και στο email : info@dplawcyprus.com